Địa chí hạnh phúc: BHUTAN

Tôi im lặng. Còn mục tiêu nào cao cả hơn việc đấu tranh giành lấy hạnh phúc cho nhân loại? Vậy nhưng còn hạnh phúc của riêng tôi? Sẽ phải làm sao nếu hai điều đó khác biệt? Tôi có được quyền lựa chọn không?

Hạnh phúc

Bên ngoài trời đang tối đi. Tôi ngồi bên dưới bóng chiếc đèn bàn hắt xuống. Giấy tờ đang trải khắp trên mặt bàn làm việc, còn ly trà thì không ngừng bốc khói nằm ngay sát khủy tay. Bên ngoài, cơn mưa lạnh lẽo lất phất rơi xuống những nhành cây trơ trụi. Tôi cứ chú mục đếm mấy cái cửa sổ của tòa nhà bên kia sân tòa án. Một trong mấy cái cửa sổ đang in bóng người nào đó đang còn làm việc khuya, dưới ngọn đèn màu cam ấm áp. Những món tay tôi cứ ngần ngừ trên bàn phím. Tôi đang có bài viết chủ đề về ”hạnh phúc”. Nhưng tôi lại chần chờ.

Tôi biết tìm hạnh phúc ở đâu? Trong dòng máu nóng chảy bên dưới những mạch máu của cơ thể à? Hay nằm đâu đó ẩn sâu bên dưới nhiều lớp da thịt? Hay trong mấy thớ mô mềm bao quanh tế bào thần kinh não? Hoặc là cần phải giải phẫu mô thần kinh ra để lục lọi trong đống bộ nhớ? Làm sao tôi biết nếu hạnh phúc có ở đó, lẫn lộn giữa những biển hình ảnh và ký ức, hay chẳng hề tồn tại? Hay hạnh phúc còn nằm ở ngoài kia, đâu đó trong thế giới rộng lớn, chờ ta tới nhặt về? Có nơi nào mà chỉ cần nhắc đến tên cũng khiến trái tim của bạn phải chao đảo, vật lộn theo từng cảm xúc, và muốn tan chảy theo nó?

Vùng đất của Rồng

Druk Yul, Vùng đất của Rồng, nằm cuối phía đông xa xôi của dãy Himalayas, vượt qua khỏi vùng đồi đất hoang sơ của Kashmir và Ladakh ở phía tây và cao nguyên vắng vẻ của Tây Tạng. Nơi này, lớp vỏ ngoài của Trái Đất nhô cao lên khi tiểu lục địa Ấn Độ đâm ngang sườn đại lục Á Âu. Nơi đây có những thung lũng bí mật đầy hoa đỗ quyên. Những dòng sông rộng chảy ào ạt mang màu ngọc lam được tự nhiên khảm lên những viên đá trơn tru, nhẵn nhụi. Một bức tường pháo đài cao bỗng sừng sững hiện lên bên kia những rặng thông hùng vĩ.

Tôi sẽ không để mình đắm chìm trong những khái niệm về hạnh phúc thoáng hiện ra như dòng nước tinh khiết đang chảy qua tâm hồn, thanh mát như những giọt nước trong suốt tan ra từ những bông tuyết rơi từ trên bầu trời xám xịt. Dù rằng xung quanh tôi, những bức tường đá mờ ảo, những dải cánh đồng nở hoa như chiếc tạp dề uốn lượn, và những con đèo hẹp và cheo leo đẹp đến mức có thể khiến tôi quên cả thở. Nhưng rồi hạnh phúc vẫn tìm được đường len lỏi tiến vào, ngự trị vững chắc trong tâm hồn tôi.

Trong giây lát, tôi phải tự ngăn mình khỏi những ảo tưởng rằng ngoài kia, con người không phải là “con người”, không phải giống loài vừa sợ hãi vừa đầy hi vọng, vừa thống khổ vừa hạnh phúc, vừa nhiều thất vọng những cũng lắm niềm vui. Tôi phải tự nhắc nhở bản thân nhiều lần rằng không có con đường chân lý nào có thể mãi mãi xua đuổi bóng đêm khỏi tâm hồn con người ta. Không, tôi không bàn tới Shangri-La, vì thật lòng tôi không tin vào sự tồn tại của nơi thánh đường ấy.

Bí mật của hạnh phúc

Nhưng, huyền thoại vẫn còn nằm đó, và tôi cũng không thể buông bỏ suy nghĩ rằng có thể đâu đó có tồn tại bí mật của phép thuật. Qua nhiều thế hệ sống và tu hành trong ngàn năm, những nhà sư đã tìm ra bí mật con đường dẫn đến hạnh phúc chưa? Trong những tu viện ẩn khuất kín đáo, vắng xa sự đời, với những lời kinh được tụng niệm ngày đêm không dứt, và những triết lý Phật giáo lưu truyền ngàn đời, kinh Vajrayana cũng tựa như một bánh xe kim cương đẩy thêm sức mạnh vô song cho lực lượng siêu nhiên, đưa con người ta từ khắp mọi nơi đi đến ngưỡng cửa hạnh phúc.

Thiền sư Guru Rinpoche. Thiền sư Padmasambhava. Thiền sư Pema Jung-né. Hoa sen khai nở. Tôi cứ thế nhìn say sưa vào chân dung ngài. Ngài mỉm cười uy nghiêm. Toát ra nét tôn quý rạng ngời. Trên đỉnh đầu ngài là mũ hình hoa sen năm cánh. Đôi mắt mở to, nhìn thấu thế gian. Đôi bờ môi như hé mở. Trên gương mặt ngài, làn da trắng sứ tựa ánh trăng, điểm xuyết thêm sắc hồng hào của ánh dương. Tay phải ngài cầm quyền trượng năm cạnh hình sấm sét đặt ngang tim. Tay trái ngài là chiếc sọ chứa mật hoa của từ bi và trí tuệ vĩnh cửu.

Truyền thuyết kể rằng, đức ngài bay qua những thung lũng nơi xứ Rồng trên lưng người yêu là Yeshé Tsogyal, vị thần trí tuệ biển cả, trong hình dáng con hổ cái mang đôi cánh. Bóng hình ngài in trên những vách hang đá nơi tu viện Kurjey Lhakhang đặt nền móng. Tu viện Tiger’s Nest được xây dựng bao quanh Taktsang Sengé Samdup, tương truyền chính là hang động nơi ngài thiền định.

“Không có nơi nào ở Bhutan mà ta chưa đặt chân lên, dù chỉ là mẩu đất bằng cái móng ngựa, hay thậm chí là hạt mè thôi. Chỉ cần du ngoạn tới nơi này, con người sẽ tìm thấy con đường tự do ngay. Đi xa về phía nam, về phía những hẻm núi, nơi đó có những miền đất linh thiêng còn ẩn mình. Những gì mà người ta mất 7 năm ở Tây Tạng để tập luyện, chỉ cần 7 ngày ở đây là đạt được.” – đức ngài từng nói.

Bánh xe tịnh và tâm

Những lời kinh của các nhà sư vang lên trong không gian ngập tràn hương thơm. Om Ah Hung Benza Guru Pema Siddhi Hung. Thần chú Om Ah Hung giúp thanh lọc những chướng khí từ ba ác nghiệp của ý nghĩ: tham, sân, si. Thần chú Benza gột rửa sự tức giận. Thần chú Guru giúp loại bỏ những ảo tưởng của sự kiêu ngạo. Thần chú Pema xua tan chướng khí của sự tham lam. Siddhi cứu rỗi con người khỏi sự ghen tị. Hung bỏ đi phiền não. Từng âm tiết ngân cao lên, trước khi những lời kinh chìm vào thinh không.

Tôi im lặng. Còn mục tiêu nào cao cả hơn việc đấu tranh giành lấy hạnh phúc chung của nhân loại? Vậy nhưng còn hạnh phúc cá nhân tôi? Sẽ phải làm sao nếu hai điều đó tương phản? Tôi có được quyền lựa chọn không?

Trong chuyến hành trình này, tôi đi tìm kiếm bình an và tuệ quán, nhưng cuối cùng bất ngờ tìm thấy niềm vui từ rượu nặng, thịt quay, gạo đỏ, và cả vũ nghệ ca sướng. Những màu sắc đỏ, xanh, vàng, tím, trắng chen nhau trong những tà váy nhảy xoay tròn. Chúng tượng trưng cho ngũ hành: đất, nước, lửa, cây cối, kim loại trong trời đất. Những chiếc áo choàng thêu hình đầu lâu, nhắc nhở ta về sự vô thường của cuộc sống trần gian. Mặt nạ lông trang trí cùng nanh lợn rừng, răng nanh hổ và mỏ kềnh kềnh theo truyền thống Bhutan.

Trong tim tôi có một dòng xoáy những suy nghĩ quẩn quanh. Chúng tạo thành một cơn bão nhỏ trong lòng tôi. Thế rồi, khi cơn bão lòng này qua đi, bản ngã của tôi có đang chờ đợi ở bờ bên kia hành trình?

Đầu óc tôi hỗn lọan những câu hỏi. Những trải nghiệm sống động mà tôi đang có liệu có mang đến cho tôi một tâm thức mới hoàn toàn, có khai sáng cho con người tôi, có dẫn lối tôi đi đến con đường mình phải chọn? Trong đầu tôi tự khắc hiện lên: Tâm thức (Ripga). Pháp (Dharma). Tánh Không (Cho).

Địa chí hạnh phúc

Bàn tay tôi vẫn nằm trên bàn phím. Mỗi giây phút trôi qua, những khái niệm đo lường hạnh phúc lại được sinh ra, chết đi, rồi thay thế bằng những chuẩn mực mới. Bardo – cõi trung giới, nơi sống và chết giao thoa. Tựa như cuộc sống, nảy mầm, đâm trái, rồi lụi tàn. Những hình dung về hạnh phúc vẫn tiếp tục nhảy qua trí óc tôi, nhưng lụi tàn ngay lập tức như thiêu thân ngày hạ. Là những nụ cười phủ trên những hàm răng sún. Là những bùn đất phủ ngoài kính chắn gió chiếc SUV. Là những xâu ớt đỏ rực phơi mình trên tấm vải xanh dưới ánh trăng lạnh. Những chiếc túi vải nắm trong kẽ bàn tay. Tôi nhiwfn ra bầu trời đen bên ngoài. Lắc đầu khẽ xua đi những ý nghĩ quẩn quanh.

Tôi đã đi thật xa để rồi nhận ra thứ mình tìm kiếm nằm ngay bên cạnh? Đi tới những cánh rừng nguyên sơ tận cùng đất trời. Để nhận ra chẳng cần một đôi cánh trên lưng hổ để chở mình đến nơi có hạnh phúc. Vì nó đã nằm ngay đây rồi – hạnh phúc của riêng tôi. Là những lấp lánh thoáng qua giữa những lo âu, sợ hãi, hưng phấn, hạnh phúc của cuộc sống này. Nó tồn tại giữa những nhịp thời gian, nó nằm trong những khoảng giữa những sự kiện trong đời người. Hạnh phúc, tôi đã biết rồi, chính lằ nằm trong tâm trí ta.

(Trích từ Cereal 17 – Bhutan: the geography of happiness)