Smart street – dự án xe van thư viện cộng đồng thành phố New York

[Trích tạp chí Monocle 125]

Thư viện di động khắp nẻo đường New York

Người dân thành phố những ngày cuối hè dần quen với hình bóng quen thuộc của hai chiếc xe van đậu ngay góc đường Bronx Terminal Market. Một chiếc có những cây kem ốc quế tuyệt ngon, một chiếc thì có thứ hấp dẫn không kém trong những ngày hè lười nhác: sách.

Chiếc xe van đó chính là một phần của dự án thư viện di động của thành phố New York. Sau quyết định cắt giảm 11 triệu đô chi phí của thị trưởng thành phố Bill de Blasio, dẫn đến việc phải đóng cửa một số địa điểm, thư viện cộng đồng New York quyết định mang hẳn tủ sách lên xe van và đi vòng quanh các địa điểm như The Bronx, Manhattan, và Staten Island.

Xe van sách có hơn 53,000 đầu sách khác nhau, tất cả đều miễn phí cho người dân New York. Người dân có thể làm thẻ thư viện và mượn sách miễn phí. Hiện tại có 3 chiếc xe van sách đang đưa vào sử dụng trong tháng 9/2019. Những ngày đầu tháng 9, chiếc xe thư viện này đã đỗ ở gần một số khu vực trường học chờ đón các em học sinh tan học.

Lịch làm việc và địa điểm của những thư viên di dộng cũng được đăng tải trên website để người dân có thể tiện theo dõi và tìm đến đổi trả sách. Thật tế, đây cũng không phải là ý kiến mới, vì vào năm 1983, thư viện New York cũng từng cung cấp những chiếc xe van sách tương tự.

Nỗ lực giữ gìn văn hoá đọc cho thành phố New York

Văn hoá đọc của người dân New York đang có nguy cơ bị ảnh hường bởi quyết định cắt giảm 11 triệu đô chi phí dành cho thư viện của thị trưởng New York Bill de Blasio. Trong khi lớp trẻ ngày càng xa rời việc đọc sách, mà bỏ thời gian vào những trang mạng xã hội và phim truyền hình, thì thư viện công cộng dường như là “thành trì” cuối cũng của văn hoá đọc.

Người ta có thể là bất cứ ai, đến từ bất cứ thành phần xã hội nào, từ người làm công sở, học sinh, công nhân, người già, trẻ nhỏ, thậm chí đến những người vô gia cư tại New York. Họ đến thư viện như một không gian chung cho cộng đồng học hỏi và cùng phát triển. Vì thế việc đột xuất giảm chi phí khiến nhiều người dân thành phố New York hoang mang.

May mắn thay, những chiếc xe van thư viện sách đã kịp thời cứu vãn được phần nào vấn đề. Tuy vậy nhiều người vẫn nghi ngờ về tính thiết thực của xe van thư viện, nhất là khi có thời tiết xấu ảnh hưởng.

Ngoài ra, thư viện còn là nơi cung cấp máy tính cho những người vô gia cư và người nghèo tại New York, điều mà xe van thư viện không thể thay thế. Nhiều người hi vọng thị trưởng và chính quyền New York sẽ sớm cân nhắc lại vấn đề ngân sách.